Söyleşi

Şarkılar çok uzun zamandır, doğdukları dilden farklı dillere aktarılıyor olsa da, şarkı çevirisi konusunda çalışmalar ancak 1990’larda hız kazanmıştır. Özellikle popüler müziğin uluslararası dünyası çeviri açısından zengin bir araştırma zemini sunuyor. Şarkı çevirisi konusundaki çalışmalarda daha çok libretto çevirisi ve onu yönlendiren kısıtlardan bahsedildiğini; şarkı çevirisinde anlam aktarımı, söylenebilirlik, güfte ile ezgi arasındaki biçimsel uyum gibi konular üzerinde durulduğunu görüyoruz. Popüler şarkılar üzerindeki çalışmalarda ise, çeviri kararlarının tarihsel, toplumsal, kültürel ve siyasi gelişmelerden de etkilendiği gözleniyor.

Bu söyleşide, 1960’lardan başlayarak Türkçeleştirilen yabancı pop müzik şarkıları, çeviri kuramları ve “yeniden çeviri” bağlamında değerlendirilecek. Alaz Pesen, Türkiye’de yeniden yazılan pop şarkılarına, yani aranjmanlara eğilerek pop müziğin ithal edilmesinin ardındaki siyasal, ekonomik ve kültürel etmenleri ve bunlar ışığında aranjman şarkıların yeniden yazılmasında kullanılan yöntemleri ele alacak. Mine Güven ise ¿Quién sera? (‘Kim olacak’) adlı mambo şarkısının, çoğu zaman özgün olduğu sanılan Sway (‘Salın’) adlı İngilizce sürümünden yola çıkarak üç Türkçe sürümünü (Fecri Ebcioğlu, Yeşil Giresunlu, Athena) örnek olarak sunacak. Güven, bu örnekler üzerinden kültürel aktarım sırasında söz yazarları, yapımcılar ve yorumcuların aldığı kararların arkasında yatan kısıtları, özellikle sosyal medya platformlarını kullanan dinleyicilerin dijital formda tüketime sunulan pop müzik ezgilerini nasıl kendi istedikleri biçimde yeniden kodladıkları konusu üstünde duracak.