“Nur-ı Dîdem Kızım Hâmidem” Dünden Yarına Haberleşmenin Serüveni

Yapı Kredi Vedat Nedim Tör Müzesi, arka arkaya açtığı iki arkeoloji sergisinin ardından insanların haberleşmesini hem teknolojik serüveni hem de duygusal yönüyle ele alıyor. “Nur-ı Dîdem Kızım Hâmidem”, Dünden Yarına Haberleşmenin Serüveni başlıklı sergi, 22 Aralık 2006 – 25 Mart 2007 tarihleri arasında ziyaret edilebilecek.

Abdülhak Hâmid’in kızına “Nûr-ı Dîdem Kızım Hâmidem”, oğluna “Nur-ı Âynım Oğlum Şakirim”, ve üst düzey bir devlet görevlisine “Nur-ı âynım Efendim Hazretleri” hitaplarıyla yazdığı mektuplarla, Cumhuriyet Şairi Yahya Kemal Beyatlı’nın Paris’te henüz öğrenciyken “Üsküp  icra memuru pederim İbrahim Naci Beyefendi” ye “Sevgili Beybabacığım” hitaplı çok sayıda mektup kartları iletişimin sıcak, insani yönünü ortaya koyuyor. Bunlar gibi Dünya ve Türk edebiyatına mal olmuş çok sayıda mektup vardır; Kafka’dan Milena’ya  Mektuplar, Napolyon’un mektupları, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanıma, kızkardeşi Makbule Hanıma ve eşi Latife Hanıma yazdığı mektupların yanında en ünlüsü de  Kanunî den Hürrem Sultana yazılmış aşk mektubudur.

Yaşlı dünyamızın farklı bölgelerinde haberleşme kurumları, maddi şartlara bağlı olarak, yer yer farklılıklar gösterse de benzer çalışmalar yapmışlardır. Kazılar sonucu ortaya çıkarılan M.Ö.1950-1800 tarihli Anadolu’nun ilk yazılı kaynakları, aynı zamanda tarihin en eski mektup örnekleridir. Asurlulara ait bu ticarî mektup örnekleri sayesinde dönemin haberleşme kurumunu bir bütün olarak ortaya koyamasak da varlığını kesin olarak belirleyebiliyoruz. Müzelerimizin en önemli koleksiyonları arasında, Hitit kral ve kraliçelerinin gerek özel gerekse siyasi devlet yazışmalarını içeren zarflı, çivi yazılı mektuplar yer alıyor. "Dünden Yarına Haberleşmenin Serüveni" adlı sergide; Asurluların kullandığı kil tabletten yapılmış mektuplar, Roma İmparatorluğu’nda haberleşmenin önemli bir unsuru olan şifreli harfler ve  telgrafın daha ilkel ve komplike çizimleri görülebilecek.  

Sergi, bireysel haberleşmenin serüvenini, konunun genişliği nedeniyle birkaç boyutta ele alıyor. Teknoloji boyutunda ilk insanların haberleşmesi olan duman, ses, ateş kuleleri, ilkel telgraf şifreleri sahra postasına kadar her dönem de kullanılan haberleşme araçları anlatılacak. Endüstri devriminden sonra yaşanan telsiz, telgraf, telefon ve teleks siyasi ve sosyolojik gelişimleri içinde ele alınacak. Yazının icadından sonra haberleşmeleri kolaylaştıran mektuplar  teknolojik serüven içinde ayrı bir boyutta yer alacak.

Bugünün ve yarının ışık hızı ile uzaydan haberleşmeler cep telefonları, internet ve chat olayları ütopyalar ve distopyalar üretilerek tıpkı günümüz gerçeği  içersinde verilecek. Sergide, Yapı Kredi Koleksiyonunun yanı sıra  PTT Genel Müdürlüğü PTT Müzesi, Vehbi Koç Vakfı Sadberk Hanım Müzesi ile  Mehmet Günyeli, Haluk Perk  ve Kemal Suman koleksiyonlarından yaklaşık 400 eser yer alacak. Serginin küratörlüğünü Şennur Şentürk, tasarımını Sadık Karamustafa-Ayşe Karamustafa, danışmanlığını Mustafa Kaçar ile Selim Eyüboğlu  yapıyor.  

“Nur-ı Dîdem Kızım Hâmidem”
Dünden Yarına Haberleşmenin Serüveni
Vedat Nedim Tör Müzesi
22 Aralık 2006-25 Mart 2007